Jak wzmacniać samoakceptację u dzieci w wieku przedszkolnym

Budowanie poczucia własnej wartości rozpoczyna się już na bardzo wczesnym etapie rozwoju dziecka. To, w jakim domu dziecko się wychowuje i jak wyglądają  jego relacje z najbliższymi, ma ogromny wpływ na rozwój samoakceptacji dziecka. Natomiast szacunek do samego siebie i wiara we własne możliwości sprawiają, że człowiek osiąga wewnętrzną harmonię, dobre samopoczucie, w efekcie stając się osoba szczęśliwą.

Niska samoocena u dziecka może ograniczać jego prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, a także negatywnie wpływać na jego rozwój emocjonalny.

Dzieci z niską samooceną czują się z bezwartościowe, nieposiadające  mocnych stron i umiejętności, dzięki którym mogłyby coś osiągnąć. Towarzyszy im stały lęk przed podejmowaniem wyzwań, z góry zakładają, że nie są w stanie osiągnąć postawionego sobie celu. Rezygnują z podejmowania działań z obawy przed porażką. Często mają problem z inicjowaniem kontaktów z rówieśnikami, niechętnie uczestniczą w zabawach grupowych, wychodząc z założenia, że są bezużyteczne i niechciane. Często czują się gorsze od rówieśników. Niska samoocena dziecka wpływa na brak umiejętności zaakceptowania własnych niepowodzeń lub porażek. Nawet najmniejsza pomyłka może sprawić, że dziecko zamyka się w sobie, rezygnuje z kolejnych prób wykonania zadania, przestaje wierzyć we własne umiejętności. Niska samoocena uniemożliwia rozwinięcie własnego potencjału dziecka. Dlatego tak ważne jest wspieranie u dzieci poczucia własnej wartości i budowanie pozytywnego obrazu samego siebie.

Dziecko jest doskonałym obserwatorem, świetnie odczytuje gesty, mowę ciała, niewerbalne sygnały wysyłane przez bliskie mu osoby (głównie przez rodziców). Już od najmłodszych lat kształtuje opinię na temat własnej osoby poprzez obserwację tego, jaki stosunek mają do niego jego  najbliżsi i w jaki sposób go traktują. Każde dziecko potrzebuje poczucia bezpieczeństwa, ciepła i bliskości. W momencie, kiedy nie otrzymuje wystarczających sygnałów, świadczących o tym, że jest bezwarunkowo kochane, może rozwinąć się u niego poczucie odrzucenia. Taki obraz z dzieciństwa może rzutować przez długie lata na kształtowanie osobowości i poziomu samoakceptacji u dziecka.

Jak zatem wzmacniać poczucie własnej wartości u dziecka?

Rozmawiaj o emocjach. Przeżywane emocje nie są ani dobre, ani złe. Po prostu się pojawiają. Nazywaj emocje dziecka, akceptuj je, uświadamiaj dziecku, że ma prawo je przeżywać. Pomóż dziecku poradzić sobie z trudnymi emocjami.

Okazuj uczucia. Często przytulaj, głaszcz, spędzaj z dzieckiem czas. Bliskość fizyczna sprawia, że dziecko czuje się  bezpieczne i kochane. Okazuj uczucia także werbalnie – mów dziecku, że jest dla ciebie ważne, że jesteś z niego dumny, doceniaj drobne sukcesy.

Nie porównuj – Każde dziecko jest wyjątkową jednostką, każde rozwija się w swoim tempie, posiada swoje mocne i słabsze strony, niektóre dzieci są bardziej rozwinięte ruchowo, inne- społecznie. Porównywanie dziecka z innymi, może być dla dziecka bardzo krzywdzące. Sprawia, że dziecko traci motywację do działania. Często w dziecku budzi się lęk, że nie sprosta oczekiwaniom rodziców, wycofuje się więc i traci wiarę we własne siły. Staraj się zwracać wagę na mocne strony dziecka.

Współpracuj. Zachęcaj  i do podejmowania wspólnych działań. Poproś o pomoc w czynnościach domowych. Gdy dziecko słyszy „Potrzebuję twojej pomocy”, czuje się potrzebne i wzrasta jego wiara we własne możliwości. Doceniaj chęci i starania dziecka, niezależnie od tego, jak wykona daną czynność.

Pozwól dziecku na samodzielność. Nie wyręczaj tam, gdzie dziecko może poradzić sobie samo. Pozwalaj na dokonywanie prostych wyborów i podejmowanie drobnych decyzji.

Stosuj konstruktywną krytykę. Dzieci są bardzo wrażliwe na krytykę ze strony osób dorosłych. Jeśli więc chcemy okazać sprzeciw dla niewłaściwego zachowania dziecka, zwróćmy uwagę na samo zachowanie, a nie na dziecko. Pokazujmy jak mogło zachować się inaczej w danej sytuacji.

Samoakceptacja to postawa, w której dziecko uważa się za wystarczająco dobre, prawidłowe poczucie własnej wartości stanowi o umiejętności doceniania swoich pozytywnych cech, jak i przyznawania się do popełnionych błędów i wyciągania z nich wniosków na przyszłość.

Photo by Nataliia Vladimirova on Unsplash