Psycholog radzi: Regulacja emocjonalna u dzieci w wieku przedszkolnym

Emocje towarzyszą dzieciom każdego dnia – radość, złość, smutek czy ekscytacja pojawiają się czasem bardzo gwałtownie. W wieku przedszkolnym maluchy dopiero uczą się je rozpoznawać, nazywać i wyrażać w bezpieczny sposób. To naturalny etap rozwoju, w którym ważna jest obecność dorosłych oraz wsparcie w regulowaniu emocji.

Dlaczego regulacja emocjonalna jest ważna?

• pomaga dziecku radzić sobie z trudnymi sytuacjami,
• wspiera rozwój relacji rówieśniczych,
• ułatwia koncentrację i naukę nowych umiejętności,
• buduje poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości.

Jak wspierać dziecko w przedszkolu i w domu?

1. Nazywanie emocji – mówienie: „Widzę, że jesteś zły, bo klocek się przewrócił” uczy dziecko rozpoznawania uczuć.
2. Modelowanie zachowań – dzieci uczą się poprzez obserwację. Spokojna reakcja dorosłego to najlepsza lekcja.
3. Proste techniki wyciszania – głębokie oddychanie, przytulenie się do pluszaka, krótki spacer.
4. Stały rytm dnia – przewidywalność daje poczucie bezpieczeństwa, które sprzyja lepszemu radzeniu sobie z emocjami.
5. Akceptacja uczuć – wszystkie emocje są ważne i potrzebne, a rolą dorosłego jest pokazanie dziecku, jak można je wyrażać w sposób bezpieczny.

Przykłady regulacji trudnych emocji u dzieci w wieku przedszkolnym

1. Złość i frustracja
   • Oddychanie jak smok – dziecko „zianie ogniem”: nabiera powietrza nosem, a potem powoli wypuszcza ustami.
   • Kącik wyciszenia – miejsce w sali z poduszką, książeczką, maskotką, gdzie dziecko może odpocząć, gdy czuje, że emocje są zbyt silne.
   • Malowanie emocji – zachęcenie dziecka do narysowania swojej złości, np. w postaci „burzowej chmurki”.
2. Smutek
   • Przytulenie i akceptacja – bliskość dorosłego daje poczucie bezpieczeństwa.
   • Butelka spokoju (sensoryczna) – dziecko potrząsa butelką z wodą, brokatem i cekinami, a obserwowanie, jak opadają, działa uspokajająco.
   • Opowiadanie historii – dorosły może pomóc dziecku ułożyć krótką bajkę o bohaterze, który też był smutny, ale poradził sobie.
3. Lęk
   • Rytuał odwagi – dziecko może mieć „kamień mocy” lub ulubioną zabawkę, która daje mu poczucie bezpieczeństwa.
   • Ćwiczenie „balon” – dziecko wyobraża sobie, że wdycha powietrze, nadmuchując balon w brzuchu, a potem powoli wypuszcza powietrze.
   • Wizualizacja – zamknięcie oczu i wyobrażenie sobie spokojnego miejsca (łąka, domek, ulubiony kąt w przedszkolu).
4. Ekscytacja i nadmierne pobudzenie
   • Zabawa w „drzewo” – dziecko staje prosto, rozkłada ręce jak gałęzie i „rośnie”, potem powoli opuszcza ramiona i staje spokojnie.
   • Liczenie – wspólne liczenie na głos do 5 lub 10, co pozwala zatrzymać się i odzyskać kontrolę.
   • Dotyk i ruch – krótka zabawa w masażyk, przybijanie piątek, przytulanie misia.

Nasze podejście w przedszkolu

W pracy z dziećmi stawiamy na empatię, rozmowę i uważność. Uczymy maluchy, że emocje są naturalne i że zawsze można poszukać dobrego sposobu, aby sobie z nimi poradzić – poprzez zabawę, rozmowę czy spokojne ćwiczenia. Dzięki temu dzieci czują się pewniej i łatwiej budują pozytywne relacje z rówieśnikami.

Photo by Vitaly Gariev on Unsplash